Etty Hillesum and the Flow of Presence: A Voegelinian Analysis is een studie over het leven, de geschriften en ervaringen van een jonge Joodse vrouw, die de chaos in haarzelf en de duisternis van het totalitaire nazi-regime probeert te overwinnen door een mystieke verbondenheid met God en door een actieve naastenliefde te verwezenlijken in het concentratiekamp. De studie analyseert Hillesums innerlijke ontwikkeling en spirituele rijping in het licht van Voegelins filosofie, met name zijn filosofische theorie over het menselijke bewustzijn, de ervaring en de symboliek. In zijn werk Order and History richt Voegelin zich op de antwoorden van personen, bevolkingsgroepen en verschillende culturen in relatie tot de menselijke ervaring en het vraagstuk rond de goddelijke aanwezigheid in de tijd. Hillesum ervaart wat Voegelin als ‘misvormde werkelijkheid’ beschouwt (Deformation, Eclipse). Niet alleen intern maar ook extern, om hen heen, was er chaos, depressie en het sterk gevoel van verlies. Door een voortdurend schrijvend verzet en een constante spirituele zoektocht naar menselijke waardigheid en respect, was het mogelijk voor Hillesum en Voegelin zich te beschermen tegen de verdorring van hun eigen ziel en deze tot de laatste adem te verdedigen. Tegenover de tijdsgeest van depressie en verval verzette Hillesum zich door in haar geschriften het leven als schoon en mooi te blijven zien. Voorbij een idealistische en naïeve houding vond zij een concrete en realistische manier om gelukkig in het leven te staan te midden van de chaos die ongekende proporties had aangenomen. Dit wonderbaarlijke gevoel van openheid en lichtheid in toch zeer wrede omstandigheden beschreef zij als ‘stromen’. Dit gevoel is uiteindelijk de kracht in Hillesum geweest, waarmee ze de afschuw en angst voor dood wist te overwinnen. Ze doet een bewuste keuze - ondanks de mogelijkheid om te ontsnappen - het totalitaire systeem niet uit de weg te gaan, maar te ondergaan om zo, blijvend bij ‘haar mensen’ de liefde en het leven het laatste woord te geven. Daarbij stopte ze al haar energie in de dagelijkse zoektocht naar de zin van het leven. Ze probeerde haar relatie met God en anderen te begrijpen en verkreeg inzicht in het uiteindelijke doel van elke individuele spirituele bijdrage aan het leven en welzijn van de mensheid.
Etty Hillesum and the Flow of Presence: A Voegelinian Analysis is een grondige analyse en lezing van de expressie vormen van Hillesums innerlijke reis in de Nederlandse oorspronkelijke bronnen. Hillesum belichaamt een opmerkelijke getuigenis, zowel in termen van haar spirituele leven als in haar literaire vaardigheden. In uitzonderlijk moeilijke omstandigheden groeide Hillesums bewustzijn in relatie tot God, haarzelf en in verbondenheid met mede lotgenoten. Dit alles hielp haar om met haar dagelijks leven om te leren gaan. De Dagboeken zijn een taalkundige middel om Hillesums spirituele ervaringen en ontwikkelingen te bestuderen. Om deze geschriften echter beter te leren begrijpen, moeten we bereid zijn volledig in de rijke wereld van haar symboliek te stappen, die zij ontwikkeld heeft. Deze studie is de zorgvuldige analyse van de taalkundige wereld van Etty Hillesum in het licht van de filosofie van Voegelin. Eric Voegelin’s filosofische symbool van de ‘flow of presence’ (stroom van Aanwezigheid) is ontworpen om veranderingen in het menselijk bewustzijn, en met name de goddelijke aanwezigheid, op te sporen. Deze term is ook nuttig om te begrijpen wat er gebeurt in de ziel van Etty Hillesum. Haar reactie op de stroom van Aanwezigheid was de grote doorbraak in haar spirituele leven in een periode van grote sociale onrust. Dit buitengewone testament, is een bron van inspiratie en een onverwoestbare bevestiging van het wonder van het leven. Voegelin en Hillesum hebben beide een weg gevonden in een rusteloze tijd van intellectueel verval, spirituele verarming en complexe en turbulente maatschappelijke ontwikkelingen. Hun spirituele en intellectuele bijdrage kan van grote waarde betekenen voor de rusteloze hedendaagse mens. De spirituele antwoorden die Hillesum en Voegelin in hun geschriften hebben verwoord met betrekking op de chaos, Nazi-terreur en het maatschappelijkegevoel van depressie en verlies, zijn een tijdloze manuscript geworden. Deze studie toont de lezer de weg naar het hart van hun denken en raakt onder meer de volgende onderwerpen: interreligieuze dialoog, vrede studies, jodendom, de holocaust, Gender Studies en mystiek.
Etty Hillesum and the Flow of Presence: A Voegelinian Analysis combineert de ideeën en ervaringen uit het leven van twee mystieke denkers in één globale visie voor de eenentwintigste eeuw. Het boek maakt gebruik van Voegelin’s analytische denkkader betreffende ervaring en symboliek. Het kernpunt is Voegelin’s filosofie van de ‘flow of presence’ (‘stroom van aanwezigheid’), die Hillesums mystieke, spirituele en interne ontwikkeling en het daarmee verbonden schrijvend verzet tegen het nationaal-socialisme zichtbaar en begrijpelijk maakt. De hermeneutische waarde van een dergelijke filosofische aanpak wordt bevestigd, alsmede het ook naar voren brengt de significatie van één van de minder bekende helden van de holocaust. Voegelin and Hillesum dragen bij aan ons begrip van een spiritueel en schrijvend verzet tegen een totalitaire crises. Het boek weerspiegelt de daaruit spirituele waarheid in een dergelijk standpunt. Hillesum, alsmede Voegelin, hebben de zoektocht vandaag de dag, naar orde in de politiek en in de samenleving, iets te bieden: de mogelijkheid om de verloren fundamenten van de samenleving en het verloren hart van ieder mens te herontdekken. Zij inspireren ons, een stukje hemel op aarde te vinden in onze persoonlijke ervaringen. Zij laten ons zien dat wij in onze eigen levensgeschiedenis op elk moment en in elke situatie van onze menselijkheid bewust kunnen worden en op deze moeizame weg van weerstand tegen de onmenselijkheid, het Goede kunnen volbrengen door in ons binnenste in relatie te treden met de ‘goddelijke aanwezigheid,’ the Flow of Presence.
Etty Hillesum and the Flow of Presence: A Voegelinian Analysis (Eric Voegelin Institute Series in Political Philosophy: Studies in Religion and Politics) by Meins G. S. Coetsier (Author) Hardcover: 248 pages Publisher: University of Missouri Press Language: English ISBN-10: 0826217974 ISBN-13: 978-0826217974 Price: $37.50s